Poszukiwacze politycznego złota 156

"Poranek w cieniu dronów"

Dominującym tematem najnowszego odcinka jest sprawa, o której dowiedzieliśmy się dziś rano – wielokrotne naruszenie przestrzeni powietrznej Polski podczas minionej nocy. O ile wcześniej mieliśmy do czynienia z pojedynczymi przypadkami, często uznawanymi za incydentalne, tym razem sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Po pierwsze, nigdy dotąd drony nie wlatywały na terytorium Polski tak licznie i tak głęboko. Po drugie, zostało już potwierdzone, że nie nadleciały one – jak wcześniej – z Ukrainy, lecz z terytorium Białorusi, co może sugerować rosyjską prowokację i testowanie naszych systemów obronnych.

To zdarzenie postawiło polskie wojsko i służby w stan gotowości. Obecnie – zgodnie z informacjami przekazanymi opinii publicznej i przemówieniem Donalda Tuska – można stwierdzić, że zdaliśmy ten egzamin, tym bardziej że część dronów uznanych za bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa Polski została skutecznie zestrzelona. Nie zawiodła także współpraca z sojusznikami, którzy wykazali się szybką reakcją i zdecydowanym działaniem. Ten bezprecedensowy incydent pokazał również niespotykaną dotąd współpracę między prezydentem, premierem i wszystkimi zaangażowanymi instytucjami państwa.

Dr Katarzyna Kasia i Klaudiusz Slezak analizują te wydarzenia, zastanawiając się, co mogą one oznaczać, jakie mogą być ich konsekwencje i na ile można się spodziewać podobnych prowokacji w przyszłości. Zwracają także uwagę na szerszy kontekst: odkąd Donald Trump rozpoczął rozmowy z Władimirem Putinem, ataki na Ukrainę znacznie się nasiliły; niedawno Stany Zjednoczone zdecydowały o zakończeniu części programów wsparcia dla armii państw wschodniej flanki NATO; a do tego w tym tygodniu rozpoczynają się manewry Zapad 2025. W związku z tym polski rząd prewencyjnie zamknął granicę z Białorusią. Czy Rosja i Białoruś wykorzystają te ćwiczenia wojskowe do kolejnych prowokacji? Jak Polska powinna odpowiedzieć na tę sytuację, którą można już określać mianem ataku? Czy słuszne było zestrzeliwanie dronów naruszających naszą przestrzeń powietrzną? I czego możemy się spodziewać w związku z uruchomieniem art. 4 NATO?

Gorącym tematem minionego tygodnia było także burzliwe posiedzenie Trybunału Stanu – instytucji, która niegdyś cieszyła się dużym autorytetem. Dziś trudno jeszcze mówić o jej powadze, skoro obserwujemy tam sceny takie jak próba wykluczenia przez trzech sędziów pozostałych dwunastu, awantury o wydanie tóg i biretów, czy wpuszczenie osób postronnych na salę. Punktem kulminacyjnym były krzyki sędziego Piotra Andrzejewskiego i agresywne popchnięcie krzesła jednego z jego kolegów. Jak daleko można się posunąć w obronie Małgorzaty Manowskiej? Czy tego typu instytucjom nie powinno zależeć przede wszystkim na rzetelnym wyjaśnianiu sporów i wyciąganiu konsekwencji wobec winnych urzędników państwowych – choćby po to, by dbać o powagę państwa? Gdzie podziała się kultura i etos środowiska sędziowskiego, skoro nawet na najwyższym szczeblu widzimy kompromitujące wybuchy emocji doświadczonych sędziów?

Prowadzący omawiają również wizytę Karola Nawrockiego w Stanach Zjednoczonych, którą – mimo wcześniejszych obaw – można uznać za co najmniej poprawną, a nawet udaną. Spotkanie z Donaldem Trumpem przebiegło w dobrej atmosferze, choć zabrakło w nim silniejszego akcentu polskich spraw. Prezydentowi udało się jednak przywieźć deklarację o dalszej obecności wojsk amerykańskich w Polsce oraz zaproszenie na szczyt G20 – w roli obserwatora. Niestety pozytywny efekt wizyty został szybko osłabiony przez współpracowników prezydenta, którzy podczas briefingu zaatakowali polski rząd – zarówno Donalda Tuska, jak i Radosława Sikorskiego – twierdząc, że „nie mają wstępu do Białego Domu”. Trudno zrozumieć, dlaczego w takich momentach politycy nie potrafią odłożyć na bok retorycznych „szabelek”. Jak to możliwe, że ci sami, którzy zawsze krytykowali „donoszenie na Polskę za granicą”, sami publicznie oczerniają własny rząd przed światową opinią? Czy w końcu polska polityka zagraniczna zacznie być traktowana poważnie, a nie jedynie jako narzędzie wewnętrznych rozgrywek?